અટલ સમાચાર ડોટ કોમ, ડેસ્ક 

દેશમાં અવાર-નવાર આગ  લાગવાના ભયાનક બનાવો સામે આવતા હોય છે.  'બાળકનું નામ પણ હજી રાખ્યું નહોતું. તેનો જન્મ બુધવારે જ થયો હતો. શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડતી હતી. હોસ્પિટલના લોકોએ કહ્યું કે તેને શ્વાસ લેવાના મશીનમાં મૂકવું પડશે. પછી તેઓએ એમ્બ્યુલન્સ બોલાવી અને અમને આ હોસ્પિટલમાં મોકલ્યા. અહીં તેઓ રોજના 16 હજાર રૂપિયા ચૂકવતા હતા. હોસ્પિટલમાં આગ લાગી ત્યારે ડોક્ટરે અમને જણાવ્યું નહીં. અમને મોબાઈલમાં વીડિયો જોયા બાદ ખબર પડી.'

શહનાઝ ખાતૂન તેના ભત્રીજાની લાશ લેવા માટે દિલ્હીની જીટીબી હોસ્પિટલમાં આવી હતી. 5 દિવસ પહેલા તેની ભાભીની ડિલિવરી થઈ હતી. બાળકની તબિયત બગડતાં ડોક્ટરોએ તેને વિવેક વિહારના ન્યૂ બોર્ન બેબી કેર સેન્ટરમાં મોકલી દીધો. આ બેબી કેર સેન્ટરમાં 25મી મેની મોડી રાત્રે આગ લાગી હતી. અહીં 12 બાળકોને દાખલ કરાયા હતા. આ અકસ્માતમાં શહનાઝના ભત્રીજા સહિત છ બાળકોના મોત થયા હતા. પોલીસે બેબી કેર સેન્ટર ચલાવતા ડો.નવીન ખીચી અને હોસ્પિટલમાં કામ કરતા ડો.આકાશની ધરપકડ કરી છે. એવો આરોપ છે કે નવીન તેની હોસ્પિટલમાં ગેરકાયદેસર રીતે ઓક્સિજન સિલિન્ડર રિફિલ કરાવતો હતો. પ્રાથમિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે આગ શોર્ટ સર્કિટના કારણે લાગી હતી, ત્યારબાદ ઓક્સિજન સિલિન્ડરમાં બ્લાસ્ટ થયા હતા અને આખી હોસ્પિટલ બળીને ખાખ થઈ ગઈ હતી.

દિલ્હી પોલીસ હાલમાં ત્રણ એંગલથી તપાસ કરી રહી છે. હોસ્પિટલની બહાર લટકેલા વાયરમાંથી નીકળતા તણખાને કારણે આગ ફેલાઈ હતી. ઓક્સિજન સિલિન્ડર રિફિલ કરતી વખતે બ્લાસ્ટ થવાથી અથવા રસોડામાં આગ લાગવાના કારણે આ અકસ્માત થયો હતો. દિલ્હી સરકારે પણ આ ઘટનાની મેજિસ્ટ્રેટ તપાસના આદેશ આપ્યા છે. અકસ્માત બાદ શાહદરાના ડીએમ રિશિતા ગુપ્તાએ પોલીસ અને ફાયર વિભાગ સાથે મળીને રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો છે. જેના કારણે હોસ્પિટલમાં નિયમોનું પાલન થતું ન હોવાનું બહાર આવ્યું હતું. અકસ્માત બાદ દૈનિક ભાસ્કર ઘટના સ્થળે પહોંચી ગયું હતું. હોસ્પિટલની આસપાસ રહેતા લોકો, પીડિતોના પરિવારજનો, કાઉન્સિલરો અને પડોશીઓ સાથે વાત કરી જેમણે ડૉક્ટર વિશે ફરિયાદ કરી હતી.

5 મુદ્દા સામે આવ્યા...

1. બેબી કેર સેન્ટરમાં ઓક્સિજન ખોટી રીતે રિફિલ કરવામાં આવ્યો હતો, પોલીસ અને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનને ફરિયાદ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી ન હતી.

2. હોસ્પિટલને દિલ્હી સરકાર હેઠળ DGHS દ્વારા લાઇસન્સ આપવામાં આવ્યું હતું. આ લાઇસન્સ 31 માર્ચ, 2024ના રોજ સમાપ્ત થઈ ગયું હતું, એટલે કે હોસ્પિટલ લાયસન્સ વિના ચાલી રહી હતી.

3. લાયસન્સમાં પણ માત્ર 5 બેડની પરવાનગી હતી, પરંતુ હોસ્પિટલમાં 12 નવજાત શિશુઓ દાખલ હતા.

4. હોસ્પિટલમાં કામ કરતા ડોક્ટરો પાસે BAMS ડિગ્રી છે, એટલે કે આ ડોક્ટર નવજાત શિશુની સારવાર જ કરી શકતો નહોતો.

5. હોસ્પિટલમાં આગ ઓલવવાની કોઈ વ્યવસ્થા નહોતી, ઈમરજન્સી એક્ઝિટ પણ નહોતી. પ્રવેશ અને બહાર નીકળવા માટે એક જ દરવાજો હતો.

ડો. નવીન સામે અગાઉ પણ કેસ નોંધાયા હતા, ફરિયાદ બાદ હોસ્પિટલ શિફ્ટ કરી
ડૉ.નવીન 2017થી વિવેક વિહારમાં હોસ્પિટલ ચલાવી રહ્યો હતો. 3 વર્ષ પહેલા તેણે વિવેક વિહારના સી બ્લોકમાં હોસ્પિટલ ખોલી હતી. અગાઉ નવીનની હોસ્પિટલ બી બ્લોકમાં હતી. હાલની હોસ્પિટલથી આ જગ્યા માત્ર અડધો કિલોમીટર દૂર છે.

ડૉ. નવીનની પૃષ્ઠભૂમિ જાણવા અમે પશ્ચિમ વિહારમાં તેમના ઘર ભૈરો એન્કલેવ પહોંચ્યા. ઘરનો દરવાજો બંધ હતો, પણ અંદરથી હલચલ દેખાતી હતી. જ્યારે અમે સિક્યુરિટી ગાર્ડને પૂછ્યું તો તેણે કહ્યું કે નવીન એક દિવસ પહેલા ક્યાંક ચાલ્યો ગયો છે.

આ ડૉ.નવીનનું ઘર છે. પાડોશીઓના જણાવ્યા અનુસાર નવીન 26 મેની સવાર સુધી ઘરે જ હતો. પોલીસે સાંજે તેની ધરપકડ કરી હતી.

આ પછી અમે વિવેક વિહારના બી બ્લોકમાં ગયા, જ્યાં પહેલા નવીનની હોસ્પિટલ હતી. અહીં રહેતા હિમાંશુ કહે છે, 'નવીનની હોસ્પિટલ મારા ઘરની બાજુમાં હતી. લોકડાઉન બાદ તેને હોસ્પિટલમાં ખસેડવામાં આવ્યો હતો.

'અમે તેમની સાથે ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરતા હતા. રાત્રે 11 વાગે સિલિન્ડર ભરેલી ટ્રક આવતી હતી. આખી રાત સિલિન્ડરો પટકાવા અવાજો આવતા હતા. અમે અનેક વખત પોલીસમાં ફરિયાદ પણ કરી હતી. અમને ખબર ન હતી કે તેઓ શું કામ કરે છે, પરંતુ જે કંઈ પણ થયું, બધું રાત્રે થયું. આજે પણ રસ્તા પર સિલિન્ડરના નિશાન જોવા મળે છે.

સી બ્લોકમાં શિફ્ટ થયા પછી પણ ડૉ. નવીન સામે ફરિયાદો ચાલુ રહી. કાઉન્સિલર પંકજ લુથરા કહે છે, 'મેં રેસિડેન્ટ વેલ્ફેર એસોસિએશન સાથે મળીને ઘણી વખત પ્રશાસનને હોસ્પિટલ વિરુદ્ધ ફરિયાદ કરી હતી. સીમાંકન પછી આ વિસ્તાર મારા હેઠળ આવ્યો. અહીં બ્રિજેશ ગોયલે મને કહ્યું હતું કે હોસ્પિટલના નામે ગેરકાયદેસર રીતે સિલિન્ડર રિફિલ કરવામાં આવે છે.’

‘મેં મારા લોકોને તપાસ કરવા મોકલ્યા. હોસ્પિટલના લોકોએ તેમને કહ્યું કે ત્યાં જે સિલિન્ડર રાખવામાં આવ્યા છે તે હોસ્પિટલના છે. દિલ્હી સરકારે તેને આ લાઇસન્સ આપ્યું છે. સરકારી માર્ગદર્શિકા એવી છે કે જ્યાં જગ્યા કોમર્શિયલ અથવા મિશ્રિત હોય ત્યાં કામ માત્ર ગ્રાઉન્ડ ફ્લોર પર જ થઈ શકે છે. આ રોડ કોમર્શિયલ નથી. આમ છતાં અહીં એક હોસ્પિટલ ખોલવામાં આવી હતી.

પંકજ લુથરા વધુમાં કહે છે, 'જે અધિકારીઓએ હોસ્પિટલને ખોટી રીતે લાયસન્સ આપ્યું છે તેમની સામે કાર્યવાહી થવી જોઈએ. તેની સામે હત્યાનો કેસ નોંધવો જોઈએ.

અમે આ મામલે RWA પ્રમુખ આનંદ ગોયલ સાથે પણ વાત કરી હતી. તે કહે છે, 'નજીકના લોકોને હોસ્પિટલની સમસ્યા હતી. સિલિન્ડર ભરવા અને ગેરરીતિ અંગે તેણે ઘણી વખત મને ફરિયાદ કરી હતી. દુકાનદારોને પણ મુશ્કેલી પડતી હતી. RWA અને વિવેક વિહાર પોલીસ વચ્ચે 7 મહિના પહેલા બેઠક થઈ હતી. ત્યાંના એસએચઓએ અમને કાર્યવાહી કરવાનું આશ્વાસન આપ્યું હતું, પરંતુ કંઈ થયું નહીં.

દિલ્હી ફાયર સર્વિસ ચીફ અતુલ ગર્ગનું કહેવું છે કે, 'આગ લાગવાનું કારણ હજુ સુધી જાણી શકાયું નથી. અમારી પાસે કોઈ રેકોર્ડ નથી. આ ઇમારત ક્યારેય તપાસ માટે આવી નથી. અહીં એક હોસ્પિટલ હતી, તેથી ઓક્સિજન સિલિન્ડર મેળવવું એ મોટી વાત નહોતી. જોકે સિલિન્ડર ભરવા માટે મશીનની જરૂર પડે છે. આ એટલું સરળ કાર્ય નથી. પોલીસ રિપોર્ટની રાહ જોવી જોઈએ.

અમે રાજકુમારને પૂર્વ દિલ્હીના એડવાન્સ એનઆઈસીયુમાં મળ્યા. રાજકુમાર સાહિબાબાદમાં રહે છે. તેની પત્નીએ 17 દિવસ પહેલા પુત્રીને જન્મ આપ્યો હતો. તેણે દીકરીનું નામ રૂહી રાખ્યું. રાજ સવારે 8 વાગ્યે બાળકીને જોવા હોસ્પિટલ પહોંચ્યો હતો. અહીં હોસ્પિટલમાં આગ લાગી હોવાનું સામે આવ્યું છે.

રાજ કહે છે, 'હું પહોંચ્યો ત્યારે ત્યાં ભારે ભીડ હતી. પોલીસ ઊભી હતી. જ્યારે મેં બાળકી વિશે પૂછ્યું તો તેણે વિવેક વિહાર પોલીસ સ્ટેશને જવાનું કહ્યું. હું પોલીસ સ્ટેશન ગયો, ત્યાં પોલીસે મારું અને છોકરીનું નામ અને મારો ફોન નંબર લખ્યો.

રાજ આગળ જણાવે છે કે, 'મારી દીકરીનો જન્મ રાધા કુંજ હોસ્પિટલમાં થયો હતો. અમે તેને ઘરે લઈ ગયા. 10 દિવસ પછી તેને તાવ આવ્યો. શ્વાસ લેવામાં પણ તકલીફ પડતી હતી. અમે અમારી દીકરીને લઈને હોસ્પિટલ પહોંચ્યા. ડૉક્ટરે એમ્બ્યુલન્સ બોલાવી અને અમને ન્યુ બોર્ન બેબી કેર સેન્ટરમાં મોકલ્યા.

'મને મારી દીકરીની ભાળ મળતી નથી. પોલીસે જણાવ્યું કે બાળકોને પૂર્વ દિલ્હીના એડવાન્સ એનઆઈસીયુમાં લઈ જવામાં આવ્યા છે. મૃત્યુ પામેલા બાળકો જીટીબી હોસ્પિટલમાં છે. અમને ઓળખ માટે બોલાવવામાં આવે છે. મેં મારી દીકરીને જોઈ, પણ તેને 'દીપા' નામથી ટેગ કરવામાં આવી. ડોકટરો કહી રહ્યા છે કે માતા-પિતા પાછા આવ્યા બાદ ટેસ્ટ થશે અને પછી ખબર પડશે કે બાળક કોનું છે.

રુહીની કાકી સુનીતા કહે છે, 'અમે બાળકને ગઈકાલે જ એડમિશન અપાવ્યું હતું. બાળકને જોવાનો સમય બપોરે 2 વાગ્યાનો છે. છેલ્લી વાર અમે શનિવારે બપોરે 2 વાગ્યે રુહીને જોયા પછી ઘરે ગયા હતા. જે બાદ મારી બહેન અને બાળકની દાદી રાત્રે 9 વાગે તેને મળવા ગયા હતા. છોકરી સ્વસ્થ પણ થઈ રહી હતી.

પોલીસે જીટીબી હોસ્પિટલમાં મૃત્યુ પામેલા બાળકોના પરિવારજનોના નિવેદનો નોંધ્યા છે. અહીં અમને શહેનાઝ ખાતૂન મળી. તેના ભાઈના બાળકને 5 દિવસ પહેલા બેબી કેર સેન્ટરમાં દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો.

શહનાઝ કહે છે, 'બાળકને જન્મથી જ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ રહી હતી. તેણીની પ્રસૂતિ મંગલમ નર્સિંગ હોમમાં થઈ હતી. ત્યાંથી ડોક્ટરે તેને ન્યૂ બોર્ન બેબી કેર સેન્ટરમાં રીફર કર્યો હતો. સવારે મોબાઈલ પર અકસ્માતની જાણ થઈ.

હોસ્પિટલમાં આગ લાગ્યા બાદ ઘટનાસ્થળે પહોંચેલા જીતેન્દ્ર સિંહ શાંતિ કહે છે, 'પહેલા તો મને લાગ્યું કે બોમ્બ બ્લાસ્ટ થયો છે. જ્યારે હું અહીં પહોંચ્યો ત્યારે ત્યાં એક બળેલી વાન ઊભી હતી. તેમાં ઓક્સિજન સિલિન્ડર રાખવામાં આવ્યા હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું. હોસ્પિટલનો સ્ટાફ મોટા સિલિન્ડરમાંથી નાના સિલિન્ડરમાં ઓક્સિજન ટ્રાન્સફર કરી રહ્યો હતો.

'પછી સિલિન્ડર ફાટ્યું. પહેલો સિલિન્ડર ફાટતાં જ હોસ્પિટલનો આખો સ્ટાફ ભાગી ગયો હતો. અંદર માત્ર 12 બાળકો જ રહ્યા. જે બાદ વધુ ત્રણ બ્લાસ્ટ થયા હતા. અમે હોસ્પિટલના પાછળના ભાગમાં કાચ તોડી નાખ્યા. બાળકોને બહાર કાઢીને પૂર્વ દિલ્હી એડવાન્સ એનઆઈસીયુમાં લઈ જવામાં આવ્યા હતા. ત્યાં 7 બાળકોના મોત થયા. 5 બાળકો સારવાર હેઠળ છે.

જિતેન્દ્ર સિંહ જણાવે છે કે દિલશાદ ગાર્ડનમાં શિવ ઓક્સિજન નામની કંપની છે. તેમના કર્મચારીઓ અહીં આવીને ઓક્સિજન ભરાવતા હતા. હોસ્પિટલના લોકોએ તેને જગ્યા આપી હતી.

દુર્ઘટના સમયે હાજર રહેલા આબિદ કહે છે, 'રાત્રે 11 વાગે મેં હોસ્પિટલની ઉપરથી આછી આગ નીકળતી જોઈ. આગ વધી રહી હતી એટલે મેં બૂમ પાડી. થોડીવાર પછી આગ ફેલાઈ ગઈ.

હોસ્પિટલમાં લાગેલી આગ થોડી જ વારમાં આસપાસ ફેલાઈ ગઈ હતી. બાજુની બેંક અને એક મકાન બળીને ખાખ થઈ ગયું હતું. આ ઘર અનીશા કૌશિકનું હતું. ઘરની દિવાલ હોસ્પિટલની બાજુમાં હતી.

અનીશા કહે છે, 'રાત્રે 11:15 વાગ્યા હતા. હું અને મારી દીકરી ઘરે હતા. એટલામાં જ વિસ્ફોટનો અવાજ આવ્યો. હું બાલ્કનીમાં ગઈ તો વાસ આવવા લાગી. મને લાગ્યું કે નજીકમાં પ્લાસ્ટિકની ફેક્ટરી છે, ગંધ ત્યાંથી આવતી હશે. એક જ મિનિટમાં હોસ્પિટલની આગ મારા ઘર તરફ આવવા લાગી. હું મારી બંને દીકરીઓ સાથે ઘરની બહાર ભાગી ગઈ.

‘આ હોસ્પિટલ 3 વર્ષથી ચાલી રહી છે. મારા પતિએ ઘણી વખત હોસ્પિટલ વિશે ફરિયાદ કરી છે. મેં જોયું છે કે અહીં દરરોજ 100 સિલિન્ડર લોડ અને અનલોડ કરવામાં આવતા હતા. તેઓ પહેલા માળેથી સિલિન્ડર નીચે ફેંકતા હતા. તે ખૂબ જ જોરથી અવાજ થતો હતો.

દિલ્હી ફાયર સર્વિસ ચીફ અતુલ ગર્ગના જણાવ્યા અનુસાર આગ પર કાબૂ મેળવવામાં 3 કલાકનો સમય લાગ્યો હતો. આગ બુઝાવવા માટે 16 ફાયર ટેન્ડરો મોકલવામાં આવ્યા હતા. જોકે, અનીશાનો આરોપ છે કે ફાયર બ્રિગેડનું વાહન મોડું પહોંચ્યું.

અનીશા કહે છે, 'ફક્ત એક ફાયર બ્રિગેડની ગાડી આવી હતી. તેમાં પણ બહુ ઓછું પાણી હતું. પાણી ખતમ થઈ જતાં અડધો કલાક બાદ બીજું ટેન્કર આવ્યું હતું. હોસ્પિટલના માલિકના કારણે મારું ઘર બરબાદ થઈ ગયું છે. અમે તેની સામે કાર્યવાહી કરીશું.