ગર્ભાવસ્થાના ત્રણ તબક્કાઃ લેખ વાંચ્યા બાદ સ્ત્રીઓમાં રહેલ ડર દૂર થશે
જ્યારે કોઈ બાળક એક સ્ત્રીના ગર્ભાશયમાં વિકાસશીલ હોય છે, ત્યારે તેને ગર્ભવતી કહેવામાં આવે છે અને તે સ્થિતિને ગર્ભાવસ્થા કહેવાય છે.
દરેક સ્ત્રી માટે ગર્ભાવસ્થા જીવનનો અગત્યનો સમય છે અને આ સમયે તેમને સારી સંભાળની જરૂર હોય છે. આજે અમે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમે કેવી રીતે તમારી સંભાળ રાખી શકો છો તે જણાવીશું.
ગર્ભાવસ્થાના લક્ષણોઃ
સૌ પ્રથમ તે જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે કે તમે ગર્ભવતી છો કે નહી? આના માટે નીચેના લક્ષણો વાંચી જુઓ
– માસિક રક્તસ્રાવ
– ઉલ્ટી
– થાક
– ચક્કર
– સ્તનોમાં ફેરફારો
– વારંવાર પેશાબ
જો આ લક્ષણો તમને લાગુ પડે શું કરવું?
સૌ પ્રથમ એક મેડિકલ ડિસ્પેન્સરી અથવા ગર્ભાવસ્થા પરીક્ષણ કિટ દ્વારા પરિક્ષણ કરો. જો ગર્ભાવસ્થા પરિક્ષણ તમને હકારાત્મક કહે છે તો તમારે તમારા ડૉક્ટરને શક્ય તેટલી વહેલી તકે મળીને આ મુદ્દા વિશે વાત કરવી જોઈએ. ડૉક્ટર સાથે મુલાકાત પછી તમે તમારી ગર્ભાવસ્થા વિશે પુષ્ટિ પણ મેળવશો અને તમને સારી સલાહ અને ટિપ્સ પણ મળશે.
ગર્ભાવસ્થાના પ્રથમ ત્રિમાસિક 1-13 અઠવાડિયાઃ (પહેલો તબક્કો)
બાળકનો વિકાસ જાળવવા માટે પ્રથમ ક્વાર્ટર એટલે કે પ્રથમ ત્રિ-માસિક એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સમય છે. આવી પરિસ્થિતિમાં તમારામાં શારીરિક અને લાગણીશીલ ફેરફારો પણ થશે. સ્ત્રીને અંદાજ આવી જાય છે કે પોતે ગર્ભવતી છે. પરંતુ કેટલીક મહિલાઓ 4થી5 અઠવાડિયામાં આ અનુભૂતિ થતી હોય છે.
આ 3 મહિનાના ગાળામાં બાળકનો સૌથી ઝડપી વિકાસ થાય છે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં મોટા ભાગની સ્ત્રીઓને તેમની પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળાના 12મા અઠવાડિયા સુધીમાં તેમના બાળકની હાર્ટ બીટ સંભળાતી હોય છે. પ્રથમ ત્રિ-માસિકમાં તમારા શરીરમાં ઘણાબધા ફેરફારો થતા હોય છે. તે સાથે ગર્ભવતી સ્ત્રીમાં નીચે મુજબ અન્ય ફેરફારો થતા રહે છે.
થાક લાગવોઃ આવી પરિસ્થિતિમાં તમારા શરીરની ઊર્જા વધુ વપરાય છે. જ્યારે તમે વધુ કાર્ય કરો છો ત્યારે તમે ઓછી ઊર્જાને થાક લાગે છે. એટલા માટે તમારે આવા સમયે આરામ કરવો જોઈએ. જો તમને ગભરામણ લાગે છે, તો પછી થોડીવાર માટે ઊંઘ લો. જો શક્ય હોય તો આ સમયે તમે તમારા સાથી કે પરિવારના સભ્યની મદદ લઈ શકો છો.
ઉલટી થવીઃ પ્રથમ ત્રિમાસિકમાં તમને થોડી ઊલટી થઈ શકે છે. આ રીતે વધારે મસાલેદાર અને તૈલી ખોરાકને લીધે ઉલટી ના લક્ષણોમાં વધારો થાય છે. જો તમને વધારે ઉલટી થતી હોય તો તમારા ડૉક્ટરને શક્ય તેટલી વહેલી તકે મળો.
વારંવાર પેશાબઃ તમને વારંવાર પેશાબ થઈ શકે છે. ગર્ભાવસ્થાના એક અઠવાડિયા પછી ઘણી સ્ત્રીઓને આ થાય છે. જે પ્રોજેસ્ટેરોન હોર્મોન વધવાના કારણે આમ બને છે. આ સમયે શરીર પેલ્વિક પ્રદેશમાં મહત્તમ રક્ત મોકલે છે, જે મૂત્રાશયમાં બળતરા પેદા કરે છે અને વારંવાર પેશાબ થાય છે.
સ્તન પરિવર્તનઃ પ્રોજેસ્ટેરોન અને એસ્ટ્રોજનના વધારાને કારણે પ્રથમ ત્રિમાસિક તમે સ્તનમાં કેટલાક પ્રકારના ફેરફારો અનુભવી શકો છો. સ્તનની ડીંટડી, સ્તનોની જાડાઈ અથવા સ્પર્શ પર દુખાવો જેવા લક્ષણો અનુભવી શકો છો.
નીચેના મુદ્દાઓને સારી રીતે વાંચોઃ
– જો તમે ગર્ભાવસ્થા પહેલા કોઈ દવાઓ લેતા હોવ તો તમારા ડૉક્ટર સાથે તમારી ગર્ભાવસ્થા વિશે વાત કરો અને પૂછો કે શું તે ખાવું સલામત છે અને શું અસલામત છે.
– દૂધને સારી રીતે ઉકાળો અને પીવો.
– જો તમે ખૂબ કોફી પીતા હો તો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પીવાનું બંધ કરો અથવા ઓછું પીવો.
– પાળતુ પ્રાણીઓને સ્પર્શ કર્યા પછી તમારા હાથ ધોવા.
– આલ્કોહોલ અથવા સિગારેટનો ઉપયોગ કરશો નહીં.
– આ પ્રથમ 3 મહિનામાં વધુ મુસાફરી કરશો નહીં.
– યોગ્ય રસીકરણ વિશે તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો.
બીજા ત્રિમાસિકગાળામાં નીચે આપેલા લક્ષણોનો અનુભવ થશેઃ (બીજો તબક્કો)
અપચોઃ તમારા પેટ પર તમારા બાળકનો સમગ્ર વજન હોવાથી આ સમયે એસિડિટી અને પાચનમાં અસુવિધાનો અનુભવ થાય છે. જો તમને વધારે આડઅસરોની સમસ્યા હોય તો આ મુદ્દા વિશે તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો.
નાભિ પેટ નીચે એક જાડી રેખા બનવીઃ તમારા પેટ મધ્યમાં નીચે ગર્ભાશયમાં બાળકની વૃદ્ધિ થવાથી ખેંચાણ અને રેખાના ચિહ્નો બને છે.
સ્તનની ડીંટીમાં બદલાવઃ સ્તનની ડીંટીનો રંગ જાડો હોઈ શકે છે અને તે કોલોસ્ટ્રમના વિકાસની શરૂઆત છે. આ ક્વાર્ટરમાં રહેલા કોઈપણ બાળક માટે તે પોષક તત્વો છે.
બાળકને ખસેડવાની લાગણીઃ દરેક ગર્ભવતી સ્ત્રી માટે ખૂબ જ ખુશીની વાત છે કે તેણીને આ ત્રિમાસિક ગાળાના અંત સુધીમાં તમારા પેટમાં બાળકની હિલચાલને અનુભવી શકશો.
શ્વસનમાં થોડો ઘટાડોઃ આ તબક્કામાં તમને થોડો શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી લાગે છે.
કમરમાં પીડાઃ બાળકના વિકાસ અને વજન વધવાના કારણે કરોડરજ્જુ પર જોર પડે છે તેથી કમરમાં દુઃખાવો થાય છે.
બીજા ક્વાર્ટરમાં આ બાબતો પણ ધ્યાનમાં રાખોઃ
– 18-19 અઠવાડિયામાં તમારે તમારા ડૉક્ટરને મળવું જોઈએ. કારણ કે આ સમયે મોટા ભાગના ડોકટરો અલ્ટ્રાસાઉન્ડ કરે છે. આ દરમિયાન બાળકની સાચી સ્થિતિ દર્શાવે છે અને તમે તમારા પેટમાં બાળકને પહેલી વખત જોઈ શકો છો. તમે બાળકના હૃદયના ધબકારા પણ સાંભળી શકો છો.
– હવે તમારા બાળકની તૈયારી શરૂ કરો અને તેના માટે ખરીદી શરૂ કરો.
– સારા પ્રેરણાદાયક અને બાળ સંભાળથી સંબંધિત પુસ્તકો વાંચો.
28 થી 40મો ગર્ભાવસ્થાનો ત્રીજો ત્રિ-માસિક તબક્કોઃ (ત્રીજો તબક્કો)
ત્રીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં તમારા મનમાં ચોક્કસપણે એક ખુશીની લાગણી રહેશે. કારણ કે તમારો માતા બનવાનો સમય ખૂબ નજીક હશે. હવે તમારા બાળકના વજનમાં વધારો થશે. તેના કારણે તમે આ ક્વાર્ટરમાં કેટલાક નવા લક્ષણો અનુભવી શકો છો.
ત્રીજા ત્રિમાસિકમાં તમે આવા કેટલાક શારીરિક ફેરફારો જોઈ શકો છોઃ
શ્વાસમાં મુશ્કેલીઃ મધ્યમ પેટ / ડાયાફ્રેમના વિકાસને તેમજ ગર્ભાશયના વિકાસને લીધે ડાયાફ્રેમમાં દબાણ બદલાવાનું શરૂ થાય છે, જેના કારણે શ્વસનમાં મુશ્કેલી રહે છે. છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયામાં
ઊંઘમાં મુશ્કેલીઃ આ દરમિયાન પેટ અને બાળક મોટા હોવાને કારણે સોનામાં મુશ્કેલી જન્મી શકે છે. આ રીતે તમે એક ઓશીકાની મદદથી યોગ્ય રીતે ઊંઘનો આનંદ મેળવી શકો છો.
પેશાબ નીકળી જવોઃ મૂત્રાશય પર વધારે પડતા દબાણને કારણે પેશાબ આપમેળે બહાર નીકળી જાય છે. આમ થવાથી જરાય ગભરાટ અનુભવવો નહી. જે શરીરના ફેરફારોથી આમ બનતું હોય છે. તેથી ગર્ભસ્થ સ્ત્રીએ સ્વસ્થ રહેવું.
ચામડીમાં ફેરફારોઃ પગની ચેતાના દબાણને કારણે વેરિસોઝ નસો દેખાય છે. શક્ય તેટલું જલ્દી તમારા ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. જો તમે તમારા પગને વારંવાર ચાલુ ન કરો તો તમે તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો કે સલામત કસરત કેવી રીતે કરવી? લાંબા સમય સુધી ઊભા ન થાવ અને જો શક્ય હોય તો, ઊંઘતી વખતે તમારા પગને થોડા ઉપર રાખીને ઊંઘ લો. જેથી લોહીનું પ્રેશર ઘટે છે.
પેટ, જાંઘ અને કમરમાં સ્ટ્રેચ માર્કઃ પેટ, જાંઘ અને કમર પર સ્ટ્રેચમાર્ક એટલે કે ખેંચાણના ગુણ તમે સરળતાથી જોઈ શકો છો. અતિશય ખેંચાણને લીધે ખંજવાળ આવે છે.
ડિલિવરી માટે તૈયારીઃ
આ ત્રિમાસિક ગાળાના છેલ્લા અઠવાડિયામાં તમે ડિલિવરી માટે તૈયાર છો. કોઈ ગભરાટ અનુભવશો નહીં, અને કંઈપણ બાબતે તમે ચિંતા કે ગભરાટ થાય છે તો ડૉક્ટર સાથે વિના વિલંબે વાત કરો.
આ લેખ વાંચ્યા બાદ તમને ગર્ભાવસ્થાના લક્ષણો અને સાવચેતી બાબતે જણાવવામાં આવ્યું છે. તમને ખ્યાલ આવે કે ગર્ભાવસ્થાનો સમય શરૂ થઈ ગયો છે કે વિના વિલંબે તમારા ફેમીલી ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો અને તેમની સલાહ-સુચનનું ચોક્કસ પાલન કરવું.