આજે ગ્રાહક સુરક્ષા દિનઃ ગ્રાહકોને જાગૃત કરો, ક્યાં ફરિયાદ કરવી વાંચો

અટલ સમાચાર, ડેસ્ક

સામાન્ય રીતે જોવામાં આવે છે કે ગ્રાહકો પાસે તેમના અધિકારો વિશેની યોગ્ય માહિતી નથી. ગ્રાહકોને છેતરપિંડીના ભોગ બનવું પડતું હોય છે. ગ્રાહકોના હિતોની સુરક્ષા કરતી વખતે સરકારે ગ્રાહક ફોરમ બનાવ્યો છે.

કન્ઝ્યુમર ફોરમની સ્થાપના માર્ચ 2001માં જિલ્લામાં કરવામાં આવી હતી. અત્યાર સુધીમાં ફોરમ 5,308 કેસ આવ્યા છે. જેમાંથી 4254 કેસનો નિકાલ કરી દેવામાં આવ્યો છે. બાકીના 1054 કેસ નવા વર્ષની પ્રથમ ક્વાર્ટરના અંત સુધીમાં સ્થાયી થશે. પ્રથમ સ્થાને લોકોમાં જાગરૂકતાના અભાવને લઈ ઓછા કિસ્સાઓ હતા. પરંતુ હવે ગ્રાહકો તેમના હકો વિશે જાગૃત થયા છે. હાલમાં સરેરાશ દર મહિને 30-35 કેસ અદાલતમાં આવે છે.

ગ્રાહક સુરક્ષા કાયદો ઘડાયો

ગ્રાહકોના હિતોના રક્ષણ માટે અને ભારત સરકાર દ્વારા તેમના અધિકારોને પ્રોત્સાહન આપવાના હેતુસર 24 ડિસેમ્બર, 1986ના રોજ ગ્રાહક સુરક્ષા કાયદો બનાવવામાં આવ્યો હતો. આ કાયદા દ્વારા દેશના ગ્રાહકોને કેટલાક અધિકારો આપવામાં આવ્યા છે.

ગ્રાહકને મળતા અધિકારો

સલામતીનો અધિકાર: ગ્રાહકોને તેમના વિતરણ અને માર્કેટિંગ સામે ગ્રાહક ફોરમમાં જવાનો અધિકાર છે.
માહિતીનો અધિકાર: આના હેઠળ ગ્રાહકો પાસે માલ અથવા સેવાઓની ગુણવત્તા, પ્રમાણભૂત, માપ, મૂલ્ય અને ચોકસાઈ વિશેની માહિતી મેળવવાનો અધિકાર છે.
પસંદગીનો અધિકાર: ઉપભોક્તાને સ્પર્ધાત્મક ભાવે માલના વિવિધ ચલણ પસંદ કરવાનો અધિકાર છે. તે જ પ્રકારની સામગ્રી ખરીદવા અને તેને ખરીદવા માટે દબાણ કરી શકાતું નથી.
સાંભળવાનો અધિકાર: કોઈ પણ ગ્રાહક ફરિયાદ પર તે જિલ્લા, રાજ્ય અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે સાંભળવામાં આવશે.
સોલ્યુશનનો અધિકાર: આના હેઠળ ગ્રાહકોને અનુચિત વેપાર, વર્તન અને શોષણના ઉકેલની માગણી કરવાનો અધિકાર છે.

શિક્ષણનો અધિકાર: ગ્રાહક પાસે ઉપલબ્ધ માલ અને સેવાઓના ઉપયોગ ઉપરાંત લાભો અને નુકસાન વિશેની માહિતી મેળવવાનો અધિકાર છે.

સભાન ગ્રાહકો
– કોઈપણ કપટથી બચવા માટે ગ્રાહકની વિચારસરણી અને ખરીદી સમયે તેની રસીદ ખરીદો, જેથી જો જરૂરી હોય તો માલ બદલી શકાય અથવા દાવો કરી શકાય.
– ઉત્પાદનના વપરાશની સમાપ્તિ તારીખ તપાસવાની ખાતરી કરો. દુકાનદારોની આંખો પર વિશ્વાસ ના કરો તેજ રીતે ખરીદી વિશેની સંપૂર્ણ સંશોધન પછી જ તેને ખરીદો.

તમારી ફરિયાદ દાખલ કરો

જો કોઈ ઉપભોક્તા કોઈપણ પ્રકારનાં છેતરપિંડીનો ભોગ બને છે, તો તે ડિસ્ટ્રિક્ટ કન્ઝ્યુમર ફોરમમાં ફરિયાદ કરી શકે છે. 1 થી 20 લાખ રૂપિયાના દાવાઓ માટે ડિસ્ટ્રિક્ટ કન્ઝ્યુમર ફોરમમાં ફરિયાદ કરી શકાય છે. 20 લાખથી રૂ .1 કરોડ વચ્ચે દાવો કરવા માટે સ્ટેટ કન્ઝ્યુમર ફોરમ અને રૂ. 1 કરોડથી વધુના દાવાને નેશનલ કન્ઝ્યુમર ફોરમના આશ્રયમાં લઈ શકાય છે. સાદા કાગળ પર ફરિયાદ લખીને એફિડેવિટ તેની સાથે મૂકવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત તે તમામ પુરાવાઓની ફોટોકોપીના આધારે પણ ફરિયાદ કરવામાં આવી રહી છે. મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં પીડિત પોતે જ કેસ કરી શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં ભોગ બનેલા વકીલની મદદ લેવી પડે છે. ફોરમમાં દાવો કરવા માટે બીપીએલ કાર્ડ ધારકને કોઈપણ પ્રકારની ફી ચૂકવવાની જરૂર નથી.